MAAIEN MET DE KRAAN OPEN

Helder water en plantengroei zijn belangrijke doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn water. Om dit te bereiken is op de Randmeren vis weggevangen. De wildgroei van waterplanten die volgde, brengt de recreatievaart in gevaar. HISWA-directeur Geert Dijks luidt de noodklok over dit voortwoekerende probleem. Vanuit de lucht gezien waren de Randmeren de afgelopen zomer een enorm onderwaterwoud met slechts één bevaarbare strook: de vaargeul. Dit als gevolg van het systematisch laten wegvangen van brasem en andere vis om beter doorzicht en meer plantengroei te bewerkstelligen. "Het heeft al veel gevaarlijke situaties opgeleverd met onbestuurbare pleziervaartuigen, zowel motor- als zeilboten", zegt HISWA-directeur Geert Dijks (48).

REDDERS IN NOOD
"Er zijn zelfs al boten van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij getroffen. De eerste boot was door fonteinkruid in de schroef onbestuurbaar geworden en kwam op het strand terecht. De te hulp geschoten tweede boot werd ook onbestuurbaar en belandde op de dijk. Hetzelfde lot trof de derde boot die zijn twee collega’s wilde ontzetten. Het resultaat: twee reddingsboten op de dijk en een op het strand. En die waren alle drie uitgevaren voor 'gewone' incidenten met vastgelopen pleziervaartuigen... "

GEBREK AAN REGIE
Het probleem treft niet alleen het hele Randmerengebied (van het Gooimeer tot en met het Veluwemeer), maar ook het IJmeer, het IJsselmeer rondom Hoorn, de Loosdrechtse plassen en de Kagerplassen."Het is een onbedoeld neveneffect van het water- en milieubeleid", verklaart Dijks de omvang van de waterplantenproblematiek. "Die woekert bovendien explosief door omdat niemand zich verantwoordelijk voelt. De gemeenten wijzen naar de provincie; de provincie naar het Rijk; en het Rijk wijst weer terug. Op wagen hierover van de Tweede Kamerleden Lodders en Visser (VVD) naar aanleiding van het KNRM-incident, antwoordde minister Schultz van Haegen (I&M) dat ze niet verantwoordelijk was omdat de waterplanten buiten de vaargeulen zitten. Terwijl het nota bene Rijkswateren zijn, ook buiten de betonning."

KLEIN BIER
Het waterplantenprobleem wordt op beperkte schaal al bestreden. "Vorige zomer is er gemaaid in opdracht van de Stichting Waterplanten Maaien Randmeren. Dat is een samenwerkingsverband van HISWA, Het Watersportverbond, watersportverenigingen en omliggende gemeenten die zijn verenigd in de Coöperatie Gastwije Randmeren al heeft niet iedere gemeente budget beschikbaar om te maaien. Dat was de start van een driejarige pilot", vervolgt Dijks.”In juni  van dit jaar heeft dat een vervolg gekregen. Nu is er echter niet gemaaid door vrijwilligers, maar door ex-beroepsvissers die hun boot hebben aangepast. Deze pilot voor de meest urgente plekken heeft van het Rijk 150.000 euro steun gekregen. Dat is natuurlijk klein bier.”

HOOGSTE TIJD
De studie naar de haalbaarheid van structurele financiering voor het maaien die het Rijk als voorwaarde aan de steun verbond, kan volgens Dijks snel worden afgerond. “Het is namelijk hoog tijd dat we rond de tafel gaan zitten met het Rijk, de provincies, gemeenten en alle andere belanghebbenden. Het liefst zo snel mogelijk, want de planten groeien sneller terug dan verwacht.

Het probleem wordt dus groter en groter. Zo'n pilot is leuk, maar daar rooien we het niet mee. We hebben al tweemaal een symposium georganiseerd waar alle stakeholders inclusief Rijkswaterstaat en Staats bosbeheer- aan meededen. Het resultaat? Een dossier waarin niemand opstaat. Maar het is ondenkbaar dat de sector dit tot in lengte van dagen gaat financieren. Het Rijk moet een duidelijke lijn trekken.”

DOET VOORBIJGESCHOTEN
Daarbij is het volgens de HISWA directeur goed om te kijken naar de oorzaak van de waterplantenproblematiek: het water- en milieubeleid. "De richtlijnen van de Europese Kaderrichtlijn Water zijn allemaal netjes nageleefd: het doorzicht is verbeterd en de waterplanten tieren welig. De waag is echter of het ecologische streefbeeld zijn doel niet is voorbijgeschoten. Was het systematisch laten wegvangen van brasem en andere vis voor een beter doorzicht en meer plantengroei nou wel zo slim? Met een monocultuur van waterplanten kun je je immers afvragen of de totale kwaliteit van het water en van de bodem er wel op vooruit is gegaan. Helder water dat vol staat met planten, wil niet zeggen dat het hele aquatische milieu dan per definitie op orde is.”

“WAS HET WEGVANGEN  VAN BRASEM EN ANDERE VIS VOOR EEN BETER DOORZICHT EN MEER PLANTENGROEI NOU WEL ZO SLIM?”

HISWA-DIRECTEUR GEERT DIJKS.